| Επειδή οι προηγούμενοι ομιλητές κάλυψαν πολλά από τα θέματα στα οποία ήθελα να αναφερθώ, θα περιορισθώ σε ορισμένες μόνο παρατηρήσεις. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ ο κόσμος χρειάζεται μια παγκόσμια διακυβέρνηση, αποτελεσματική και δημοκρατική. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα σύγχρονα προβλήματα ασφάλειας του κόσμου, προστασίας του περιβάλλοντος, καταπολέμησης της φτώχιας, χωρίς μια αποτελεσματική παγκόσμια διακυβέρνηση. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, έτσι όπως μέχρι σήμερα λειτουργεί, δεν είναι θεσμός παγκόσμιας διακυβέρνησης, είναι ένας Οργανισμός συνεργασίας των Εθνών, με βάση κάποιους κανόνες που κάποτε τηρούνται και κάποτε δεν τηρούνται. Είναι σαφές ότι ο Οργανισμός αυτός σήμερα δεν είναι αποτελεσματικός και δεν παίρνει αποφάσεις για τα κρίσιμα ζητήματα. Είναι επίσης σαφές ότι, ακόμα και όταν αποφασίζει, αποφασίζει πολύ αργά και με διστακτικά βήματα και ότι όταν αδυνατεί να αποφασίσει, οι αποφάσεις παίρνονται εξω-θεσμικά, έξω από το Συμβούλιο Ασφαλείας, και τα Ηνωμένα Έθνη παρακάμπτονται. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η συμβολή των Ηνωμένων Εθνών στην ειρήνη, την ασφάλεια και την ανάπτυξη ήταν – και εξακολουθεί να είναι- τεράστια, ιδίως στο χώρο της οικονομικής βοήθειας και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης πρωτοβουλίες των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης σε ευαίσθητα σημεία του κόσμου ήταν ιδιαίτερα σημαντικές. Το θέμα λοιπόν δεν είναι πως θα «καταργήσουμε» τα Ηνωμένα Έθνη, όπως αρκετοί προτείνουν και μερικοί προσπαθούν, αλλά πως θα βελτιώσουμε αυτό το σύστημα για να πάμε προς μια σωστή και αποτελεσματική κατεύθυνση. Ας κάνουμε λοιπόν ένα άλμα, ας αφήσουμε τη σημερινή μίζερη κατάσταση και ας συζητήσουμε τι θα θέλαμε, κάτι που σήμερα δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε αλλά μπορούμε να οραματισθούμε. Θέλουμε μια δημοκρατική, παγκόσμια διακυβέρνηση και, για να έχουμε μια τέτοια διακυβέρνηση, είναι απαραίτητη η νομιμοποίησή της. Δηλαδή, οι λαοί, τα Έθνη πρέπει να δεσμευθούν ότι θα λειτουργήσουν κάτω από αυτήν την παγκόσμια διακυβέρνηση όπως έγινε και στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου πολλά από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα τα μεταφέραμε εκούσια σε έναν υπερεθνικό οργανισμό και λειτουργούμε κάτω από αυτές τις συνθήκες και τους όρους. Χρειαζόμαστε λοιπόν νομιμοποίηση. Το δεύτερο που χρειαζόμαστε είναι οι αποφάσεις να είναι εκτελεστέες, δηλαδή να ασκείται εξουσία. Για να ασκείται όμως εξουσία χρειάζονται τουλάχιστον δύο βασικά όργανα: Στρατός για την ασφάλεια και πόροι για την υλοποίηση των προγραμμάτων, πόροι που έρχονται είτε από φορολογία είτε από χρήση εκδοτικού προνομίου. Αυτό γίνεται στα κράτη – έθνη αυτό χρειαζόμαστε και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτά βέβαια δεν μπορούμε να τα πετύχουμε σήμερα, πρέπει όμως να καταλήξουμε σε κάποιες αρχές για να δούμε ποιες μεταρρυθμίσεις θα προχωρήσουμε προκειμένου θα φθάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η πρώτη πρόταση που θέλω να κάνω είναι η ριζική αλλαγή της σύνθεσης και της λειτουργίας του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεν πιστεύω ότι θα είναι εύκολο τώρα να προσθέσουμε νέα μόνιμα μέλη αλλά μπορούμε και πρέπει να διευρύνουμε τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και να προχωρήσουμε στην εισαγωγή του θεσμού της ενισχυμένης πλειοψηφίας έτσι ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται με πλειοψηφία – απαιτώντας και ιδιαίτερα ενισχυμένες πλειοψηφίες για συγκεκριμένες αποφάσεις και λειτουργίες – και να μην «παραλύουμε» με την άσκηση του δικαιώματος του βέτο. Αυτό ίσως τώρα να φαίνεται ακατόρθωτο αλλά είναι αναγκαίο εάν θέλουμε ένα σώμα που τελικά θα αποφασίζει. Θα χρειασθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να έχει τους δικούς του πόρους για να κινητοποιήσει δυνάμεις ασφαλείας για την τήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Εδώ πρέπει να προσέξουμε γιατί γίνεται συχνά ένα λάθος. Δεν μπορούμε να ζητούμε πολυμερή διπλωματία και ένα παγκόσμιο όργανο όταν αυτό χρηματοδοτείται από τρεις – τέσσερις το πολύ χώρες. Εάν θέλουμε θεσμούς παγκόσμιας διακυβέρνησης, πρέπει όλοι να πληρώνουμε. Ο κανόνας λοιπόν θα πρέπει να είναι ότι κανένα κράτος – μέλος του ΟΗΕ δεν θα συνεισφέρει πάνω από 8 – 10% του προϋπολογισμού του Οργανισμού αλλά, ακόμα και οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συνεισφέρουν, θα πληρώνουν για την παγκόσμια ασφάλεια στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Μόνο έτσι θα αποφύγουμε τους εκβιασμούς που πολύ συχνά συναντάμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Ένα Συμβούλιο Ασφαλείας που έχει πόρους πάνω σε αυτή τη βάση και λειτουργεί με σύστημα ενισχυμένης πλειοψηφίας κάτω από συγκεκριμένους κανόνες θα μπορέσει να κάνει βήματα που δεν μπορέσαμε να κάνουμε στο παρελθόν. Δεύτερη πρόταση: ο Hammarskjold ήταν ο τελευταίος ισχυρός Γραμματέας που υπηρέτησε στα Ηνωμένα Έθνη. Δεν θα μπορέσουμε να έχουμε ισχυρό Γ.Γ. έτσι όπως γίνεται η επιλογή του. Θα πρότεινα λοιπόν, κατά το πρότυπο της Ε.Ε., αντί να έχουμε έναν Γ.Γ. να θεσμοθετήσουμε ένα μεγαλύτερο σώμα, ένα «συμβούλιο» εκτελεστικής εξουσίας των Ηνωμένων Εθνών που θα αποτελείται από τον Γ.Γ. ή τον Πρόεδρο και 5-6 άλλους που ως συλλογικό όργανο θα παίρνουν αποφάσεις. Αυτό θα δώσει δύναμη στο εκτελεστικό κομμάτι των Ηνωμένων Εθνών, επιβάλλοντας την αρχή της συλλογικότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και λειτουργώντας και σαν μια ουσιαστικά αντίρροπη δύναμη στο Συμβούλιο Ασφαλείας και στη Γενική Συνέλευση. Τρίτη πρόταση: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών χωρίς δικούς του πόρους είναι ανίσχυρος. Πέρα από τους πόρους που χρειαζόμαστε για την ασφάλεια, χρειαζόμαστε επιπλέον σημαντικούς πόρους για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, για την καταπολέμηση της φτώχιας αλλά κυρίως για την προστασία του περιβάλλοντος. Λίγα λόγια για τον κάθε έναν από αυτούς τους στόχους. Ανάπτυξη δεν σημαίνει απλώς διεύρυνση του οικονομικού εισοδήματος. Άλλο η οικονομική μεγέθυνση και άλλο η ανάπτυξη. Ανάπτυξη είναι η συνεχής προσπάθεια αναδιοργάνωσης της παραγωγής και προόδου της τεχνολογίας έτσι που με την ίδια ανθρώπινη ενέργεια να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα και υψηλότερο επίπεδο ζωής. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη κινητοποιεί όλες τις κοινωνικές δυνάμεις, αλλάζει τις κοινωνικές ισορροπίες και, πολλές φορές, αλλάζει και το ίδιο το πολιτικό σύστημα. Γι΄ αυτό η ανάπτυξη είναι μια βαθύτατα πολιτική διαδικασία που, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχουμε ανακαλύψει ποιο είναι το μυστικό της. Η ανάπτυξη δεν εμφανίζεται αυτόματα, απαιτούνται ειδικές συνθήκες σε μια κοινωνία για να πούμε ότι έχουμε φαινόμενα ανάπτυξης τα οποία αποδίδονται από άλλους σε πολιτιστικά στοιχεία μιας κοινωνίας, σε ιστορικά στοιχεία ή και στην ικανότητα ενός κοινωνικού συνόλου να οργανώσει τις δυνάμεις του και την παραγωγή του διαφορετικά. Στο παρελθόν, υπήρξαμε ίσως υπεραισιόδοξοι και αφελείς πιστεύοντας ότι με την ανάπτυξη θα μπορέσουμε να επιλύσουμε όλα τα οικονομικά αλλά και τα κοινωνικά προβλήματα του κόσμου. Σήμερα αμφισβητούμε ακόμα και τη δυνατότητα επίλυσης των σύγχρονων προβλημάτων μέσω της ανάπτυξης. Ένα είναι σίγουρο ότι, όπως και να δούμε τα πράγματα, σήμερα, ο μέσος πολίτης αυτού του κόσμου, ζει πολύ καλύτερα απ΄ ότι ζούσε χθες, έχει μια πιο άνετη ζωή, ζει περισσότερα χρόνια και δουλεύει λιγότερο. Από αυτή την άποψη, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε βρει έναν τρόπο ανάπτυξης που λύνει κάποια βασικά οικονομικά προβλήματα του ανθρώπου αλλά, όπως όλα τα εγχειρήματα της ανθρώπινης φύσης, συνοδεύεται και από αυτοκαταστροφικά στοιχεία. Αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο έχει φθάσει σήμερα σε ένα αδιέξοδο που τα επόμενα δεκαπέντε – είκοσι χρόνια θα είναι ακόμα πιο τραγικό αφού συνοδεύεται από δύο φαινόμενα : τη φτώχια και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Λίγα λόγια για τη φτώχια: Σε όλες τις κοινωνίες, σε όλες τις εποχές, όταν η οργάνωση της παραγωγής βασίζεται σε κανόνες της αγοράς, όχι μόνο στα καπιταλιστικά συστήματα αλλά και στα προ-καπιταλιστικά συστήματα εμπορίου, υπάρχει άνιση κατανομή εισοδήματος και φτώχεια. Σήμερα, στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, το 1/3 περίπου του πληθυσμού ζει σε επίπεδο φτώχιας, το 15% περίπου του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας και, όσο και εάν αναπτύσσεται η κοινωνία, τα φαινόμενα της φτώχιας και της περιθωριοποίησης ενός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού, αποδεικνύεται αναγκαίο συνοδευτικό αυτής της μορφής ανάπτυξης. Τα φαινόμενα αυτά αντιμετωπίστηκαν στις ανεπτυγμένες κοινωνίες με αντισταθμιστικά μέτρα του κράτους πρόνοιας, μέτρα κυρίως αναδιανομής εισοδήματος μέσα από κρατικές πολιτικές. Η αναδιανομή του εισοδήματος ήταν ένα αναγκαίο συνοδευτικό μέτρο για να αμβλυνθούν τα συμπτώματα της φτώχιας που κατ΄ ανάγκη συνοδεύουν αυτή τη μορφή ανάπτυξης. Σε παγκόσμιο όμως επίπεδο, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα γιατί δεν έχουμε μια παγκόσμια κυβέρνηση για να προωθήσει πολιτικές αναδιανομής του παγκόσμιου πλούτου και εισοδήματος και να αμβλύνει τις ανισότητες που, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι τρομακτικές και με τα χρόνια διαρκώς οξύνονται. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το φτωχότερο 10% της γης απολαμβάνει λιγότερο από 1% του παγκόσμιου εισοδήματος ενώ το πλουσιότερο 10% της γης, κυρίως στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, απολαμβάνει περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου εισοδήματος. Σήμερα, ο ευρωπαίος μέσος πολίτης έχει 40 φορές υψηλότερο εισόδημα από τον μέσο πολίτη της Αιθιοπίας. Παλαιότερα, υπήρχε η αντίληψη ότι με ταχύτερη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, οι φτωχότεροι θα μπορούσαν να βελτιώσουν την οικονομική τους θέση. Αυτό αποδείχθηκε μύθος αφού με τις σύγχρονες μεθόδους παραγωγής, για να διπλασιάσουμε το εισόδημα του φτωχού πολίτη αυτού του κόσμου και από ένα ευρώ να το κάνουμε δύο, που σύμφωνα με τη διακήρυξη της χιλιετίας θα πάρει είκοσι χρόνια, θα πρέπει δηλαδή να αυξηθεί το μέσο κατά κεφαλήν παγκόσμιο εισόδημα κατά 165. Δηλαδή, με το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης οι ανισότητες διαρκώς αυξάνονται και με ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της παγκόσμιας φτώχιας που όμως μπορεί να λυθεί με αναδιανομή του παγκόσμιου εισοδήματος και πλούτου. Ένα παράδειγμα: εάν πάρουμε μόνο το 1% από το πιο πλούσιο 20% του κόσμου και αυτό το 1% του εισοδήματός του, που είναι μια ανεπαίσθητη φορολόγηση, τη μεταφέρουμε στο 20% του πιο φτωχού τμήματος του κόσμου, θα έχουμε μια τρομερή αναδιανομή εισοδήματος και θα προσεγγίσουμε, σχεδόν αυτόματα, τους στόχους της χιλιετίας. Αυτή η μεταφορά, η αναδιανομή εισοδήματος, ισοδυναμεί με αύξηση εισοδήματος του φτωχότερου κομματιού του πληθυσμού του κόσμου, αυτού του 20%, που θα μπορούσε να επιτευχθεί εάν είχαμε μια ετήσια αύξηση της παγκόσμιας οικονομίας κατά 15%, δηλαδή ακατόρθωτη. Βλέπετε λοιπόν ότι, εάν θέλουμε να καταπολεμηθεί η φτώχια θα πρέπει να συζητήσουμε για αναδιανομή του παγκόσμιου εισοδήματος. Λίγα λόγια και για το περιβάλλον: εδώ συναντάμε έναν ανεξήγητο στρουθοκαμηλισμό. Πηγαίνουμε με μαθηματική ακρίβεια σε περιβαλλοντική καταστροφή και όχι μόνο δεν προσπαθούμε να την αποτρέψουμε αλλά κάνουμε ότι περισσότερο μπορούμε για να την επιταχύνουμε. Θα σας αναφέρω κάποια ενδεικτικά νούμερα: για να έχουμε το σημερινό επίπεδο ζωής στην Ευρώπη, χρειαζόμαστε 45 στρέμματα κατά άτομο για την παραγωγή των υλικών που χρειαζόμαστε, για τη στέγη μας και τα απορρήματά μας. Η Ευρώπη έχει μόνο 23 στρέμματα ανά άτομο. Άρα, για να ζήσουμε «ευρωπαϊκά» πρέπει να χρησιμοποιήσουμε χώρο έξω από την Ευρώπη. Εάν τώρα όλος ο κόσμος διεκδικήσει αυτό το επίπεδο ζωής, χρειαζόμαστε άλλους δύο πλανήτες για να χωρέσουν την ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Εάν θέλουμε το επίπεδο των ΗΠΑ, τότε χρειαζόμαστε ακόμα 5 πλανήτες. Εκτός όμως και από το ότι δεν μας χωράει η γη έτσι όπως ζούμε και αναπτυσσόμαστε, καταστρέφουμε και το περιβάλλον μας. Λόγω του γνωστού φαινομένου του θερμοκηπίου, πριν 4 χρόνια, οι επιστήμονες έλεγαν ότι σε 150 χρόνια θα ανέβει η θερμοκρασία, θα λιώσουν οι πάγοι, η Μεσόγειος θα γίνει έρημος κλπ. Σήμερα, οι επιστήμονες λένε ότι αυτό πιθανότατα θα γίνει σε 50-60 χρόνια. Η καταστροφή έχει ήδη γίνει και εμείς συνεχίζουμε να μιλάμε για ανάπτυξη αυτού του είδους. Για αυτές – και άλλες – πολιτικές που καταδείχθηκε πόσο επείγουσες και αναγκαίες είναι, ένας μεταρρυθμισμένος ΟΗΕ χρειάζεται τους δικούς του πόρους; Από πού μπορεί να τους έχει; Πρώτον από έναν διεθνή φόρο. Το Tobin tax έχει συζητηθεί πολλά χρόνια και είναι εύκολο με μια μικρή επιβάρυνση κυρίως πάνω στην παγκόσμια κίνηση κεφαλαίων, με ανεπαίσθητη επιβάρυνση στη διεθνή οικονομία, να έχουμε ταχύτατα σημαντικότατους πόρους. Δεύτερον, και επιμένω σε αυτό ως οικονομολόγος και ως παλαιός κεντρικός τραπεζίτης, δεν βλέπω γιατί τα κράτη έθνη να έχουν εκδοτικό προνόμιο – το χρήμα κινεί την ανάπτυξη των χωρών- και να μην υπάρχει παγκόσμιο εκδοτικό προνόμιο που να το έχει ο παγκόσμιος οργανισμός και μέσα από την έκδοση του παγκόσμιου χρήματος να χρηματοδοτείται η ανάπτυξη και η σταθερότητα στον κόσμο. Πού είναι η δύναμη του κράτους; Η δύναμη του κράτους είναι στο εκδοτικό προνόμιο. Η κοινωνία και η οικονομία κινείται με το χρήμα. Ποιος έχει το παγκόσμιο χρήμα σήμερα; Το παγκόσμιο χρήμα που χρησιμοποιούμε στις συναλλαγές και έχουμε και ως αποθεματικό είναι κυρίως το δολάριο, λιγότερο το ευρώ, και σε πολύ περιορισμένο βαθμό το γιεν. Ποιος δηλαδή χρηματοδοτεί την παγκόσμια οικονομία; Το κέντρο του δολαρίου, το παγκόσμιο δηλαδή εκδοτικό προνόμιο το έχουν ουσιαστικά οι ΗΠΑ. Γιατί; Ποιος χρηματοδοτεί την ανάπτυξη των ΗΠΑ; Σήμερα, το έλλειμμα της Αμερικής χρηματοδοτείται από τα πλεονάσματα της Ιαπωνίας, της Κίνας, της Μέσης Ανατολής, των χωρών παραγωγής πετρελαίου και από αρκετές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή είναι η παγκόσμια οικονομία σήμερα. Κυρίες και κύριοι, τι θα γινόταν εάν λέγαμε ότι παίρνουμε μία και μόνο απόφαση: Ότι υπάρχει και ο παγκόσμιος τραπεζίτης, ένας μικρός οργανισμός που θα στηριχθεί σε μία μόνο απόφαση του ΟΗΕ την οποία θα στηρίξουν όλα τα κράτη: τη δημιουργία παγκοσμίου αποθεματικού και μιας παγκόσμιας τράπεζας που θα μπορεί να εκδίδει χρήμα, όπως το δολάριο ή το ευρώ, σύμφωνα με έναν δείκτη, ανάλογα με την αύξηση του παγκόσμιου εισοδήματος και του παγκοσμίου εμπορίου και τις ανάγκες ρευστότητας της παγκόσμιας οικονομίας. Εάν ας πούμε η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας του χρόνου θα ήταν 100 μονάδες και θα χρειαζόταν να αυξηθεί η παγκόσμια ρευστότητα κατά 100, τότε ένα μικρό ποσοστό, ας πούμε 5 μονάδες, θα ήταν σε αυτό το «νέο» παγκόσμιο χρήμα το οποίο θα διατίθετο κατ΄ ευθείαν, όχι στις κυβερνήσεις, αλλά στους φτωχούς ή για τους φτωχούς ή για έργα προστασίας περιβάλλοντος. Αυτό θα αρκούσε για να λύσει το θέμα της φτώχιας στον τρίτο κόσμο, στην καταπολέμηση της φτώχιας στον αναπτυγμένο κόσμο και στην προστασία του περιβάλλοντος και αντί της αποκλειστικής χρηματοδότησης των ελλειμμάτων των ΗΠΑ, θα είχαμε ανάπτυξη με χρηματοδότηση έργων για την καταπολέμηση της φτώχιας και την προστασία του περιβάλλοντος. Γιατί δεν συζητούμε για αυτά και μιλάμε για ορισμένες ήπιες μεταρρυθμίσεις σε ένα σύστημα που μας οδηγεί σε αδιέξοδα; Το επιχείρημα εναντίον αυτής της «έκδοσης» παγκοσμίου χαρτονομίσματος – που δεν είναι ανάγκη να είναι χαρτονόμισμα, μπορεί να είναι απλώς τραβηχτικό δικαίωμα – είναι ότι θα είναι πληθωριστικό. Εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί η παγκόσμια αρχή που θα εκδίδει αυτό το παγκόσμιο χρήμα βάσει αντικειμενικών δεικτών θα έχει πιο πληθωριστικά αποτελέσματα από την πολιτική των ΗΠΑ που εκδίδουν χρήμα για να χρηματοδοτήσουν το έλλειμμα του κρατικού τους προϋπολογισμού και τους πολέμους τους στο Ιράκ και αλλού; Γιατί μια συλλογική ηγεσία παγκόσμιου εκδοτικού προνομίου δεν θα είναι πολύ πιο υπεύθυνη από την πολιτική ηγεσία μιας και μόνο χώρας; Η αντίδραση θα έρθει από το παγκόσμιο χρηματικό κεφάλαιο γιατί μια τέτοια παρέμβαση φυσικά θα αλλάξει τις ισορροπίες. Πιστεύω όμως ότι η συμμετοχή του πολίτη στο παγκόσμιο εκδοτικό προνόμιο θα είναι μια πολύ πιο ωφέλιμη – και δημοκρατική – πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχιας και την προστασία του περιβάλλοντος, άρα και για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Γιατί ο πολίτης του κόσμου – όπως ο πολίτης μιας χώρας – να μην διεκδικήσει το εκδοτικό προνόμιο; Αν ο πολίτης του κόσμου έχει συμμετοχή στο παγκόσμιο εκδοτικό προνόμιο έχουμε ταυτόχρονα λύσει και το πρόβλημα της χρηματοδότησης και των προγραμμάτων της καταπολέμησης της φτώχιας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μετά την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, δόθηκε μια μεγάλη μάχη για τη δημιουργία παγκόσμιων τραβηχτικών δικαιωμάτων και ο στόχος είχε σχεδόν επιτευχθεί. Ανατράπηκε όμως στη συνέχεια, όχι με οικονομικά επιχειρήματα, αλλά γιατί ανατράπηκαν οι συγκεκριμένες πολιτικές ισορροπίες, το κράτος – πρόνοιας υποχώρησε και είχαμε την επικράτηση στην παγκόσμια οικονομία του Θατσερισμού και του Ρηγκανισμού. Δεν είναι καιρός πια να ξαναφέρουμε τη συζήτηση σε αυτό το ζήτημα; Θα μου πείτε ότι στο σημερινό μίζερο κόσμο, τέτοιες μεταρρυθμίσεις είναι δύσκολο να υλοποιηθούν. Θα συμφωνήσω. Γιατί όμως είναι δύσκολο; Είναι δύσκολο γιατί αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν αντίρροπες πολιτικές δυνάμεις. Σήμερα είμαστε σαν μια πυραμίδα και ουσιαστικά το παγκόσμιο σύστημα λειτουργεί κάτω από την Αμερικανική κυριαρχία με τις υπόλοιπες δυνάμεις είτε να είναι διστακτικές ή και να λειτουργούν ως λαθρεπιβάτες του συστήματος. Βασική προϋπόθεση για να δημιουργηθούν οι ικανές συνθήκες για την υλοποίηση τέτοιων μεταρρυθμίσεων είναι να αναπτύξει η Ευρωπαϊκή Ένωση την πολιτική και οικονομική της αυτοδυναμία. Αυτό δεν θα γίνει με μια άλογη διεύρυνση (προσωπικά δεν είμαι υπέρ της διεύρυνσης, είμαι υπέρ της εμβάθυνσης της πολιτικής ενότητας της Ε.Ε.). Μια Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχει ολοκληρώσει την πολιτική της ενότητα – άρα έχει και κοινή εξωτερική πολιτική – μαζί με στρατηγικής σημασίας συμμαχία με τη Ρωσία και άλλες γειτονικές χώρες, θα είναι ένας άξονας και πόλος πολιτικής και οικονομικής δύναμης, που μαζί με την Κίνα και την Ιαπωνία, θα μπορέσουν να διαπραγματευθούν με τις ΗΠΑ τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Όσο όμως δεν υπάρχει αντίρροπη πολιτική και οικονομική δύναμη στον κόσμο μην περιμένετε μεταρρυθμίσεις. |
|
